Coronavirus-agerraldi bat bizirautea oso zaila da arriskurik sentitzen ez baduzu. Etengabe ihes egiteko sentsazioa dugu – zaila da pertsona arteko kontaktuen beldurretik askatzea, eta batzuek ibiltzearen beldur ere badute. Ondo dago?
Coronavirusen epidemia eragiten duen COVID-19ren hasierako fasean, gainazaleko eta airearen biziraupeneko parametroak hartu ziren. Atzo argitaratu ziren ikerketek horren baieztapena. SARS-CoV birusaren egonkortasuna2 hainbat egoeratan jatorrizko SARS birusaren antzekoa da.
Orduan, nola salatu Interneten birusen hodeiak airean hegan egiten dutela orduetan? Azal iezadazu.
Hasteko: birus bakoitza organismo deitu ezin dugun partikula txikiak dira. Ez dute egitura zelularik, organuluak, are gutxiago organoak. Beraz, ezin dugu birusik esan “Pausoak “ airean besteak baino luzeagoak dira – ez dute hegoak edo denborak eragingo lukeen ezer “Hegan egiten” airean. Ertain batzuetan flotatzen dute beti, adibidez likido tanta batzuk. Zenbateraino erortzen diren gainazalera erortzen dira kanpoko baldintzen eta tanta horien tamainaren arabera.
Arestian aipatutako ikerketan hainbat erakundetako zientzialariek (AEBetako Osasun Institutu Nazionala eta Princeton Unibertsitatea barne), hainbat baldintzetan koronavirusaren biziraupena zehaztu zen. Zer esan nahi du funtzio funtsezkoak ez dituen zerbaiten biziraupenak? Birusaren kopia kopuru jakin baten jarduerari buruz edo kutsatzeko gaitasunari buruzkoa da. Praktikan, ordea, laborategiko baldintzetan askotan zehazten da birusak hauteman ote ziren.
Emaitzak aurreikusgarriak ziren: bakterioen aurkako izaera duten gainazaletan (kobrezko azalera probatzeko erabili zen), birusak bizirauteko aukera txikiena du. Hiru ordu igaro ondoren ez zen atzeman. Gainazal leunetan (plastikoa eta altzairua) iraun zuen luzeena: bi egun. Kartoizko (papera) kasuan 24 ordu arte, horrek esan nahi du kontuz ibili beharko genukeela erabilitako ehunekin.
Hala ere, ikerketaren emaitzetako bat, beldur naiz gaizki ulertuko dela eta oker aipatuko dela eta horrek izua piztuko duela.
Hau da aerosol batean birusaren biziraupenaren emaitza, hau da, airean barreiatutako likido tantak. Princeton-en ikerketan lortu zuen 3 orduak, hiltzailearen birusak airean hegan egiten dituen irudiak sor ditzake.
Izan ere, aerosolen ingurunea oso ezegonkorra da laborategirik gabeko baldintzetan. Segundo batzuk igaro ondoren desagertzen da – gainazalera barreiatu eta erortzen da (eta, ondoren, gainazalean bizirauteko printzipioak indarrean sartuko dira). Orduan zientzialariek nola dakite ordu horiei buruz?
Erraza da. 1958an, LJ Goldbergek deiturikoa asmatu zuen Goldberg danborra – nahi duen konposizioaren ingurune aerosol difusa artifizialki mantentzen duen zilindro biratzailea. Mota honetako egoerak oso urriak dira natur ingurunean. Goldbergen danborra zientzialariek oso erabilia da – arestian aipatutako ikerketan ere erabili zen.
Koronabirusa. Ibil zaitezke?
Askatasunez basoan eta parkean ibil gaitezke. Ez ditzagun barrura sartu horrelako zerbait ikusten badugu: